Ateş Akaydın 
Bu hafta Kurtuluş savaşımızın masa başı zaferlerinden birisi olan Mudanya ateşkes antlaşmasının 100.yıldönümü idi.
Bundan dolayı bu haftaki sohbet konumuz bu önemli antlaşma üzerine olacaktır. Önce Kurtuluş savaşımızın öncesini ve kendisini kısa bir şekilde hatırlayalım.1.Dünya savaşı sonunda İtilaf devletleri Mondros ateşkes antlaşmasını imzalatmışlar ve bu antlaşmanın 7.maddesine dayanarak ülkemizi işgale başlamışlardı. Hatta 15.Mayıs.1919 tarihinde Yunan ordusu İzmir’e çıkmış ve işgal etmişti. Mustafa Kemal ise İstanbul’a çağrılmıştı. İstanbul’da kaldığı süre içinde çeşitli görüşmeler yapmıştı. İstanbul itilaf donanmasının ablukası altında idi.19.Mayıs.1919 tarihinde Mustafa Kemal Samsun’a çıkmış ve burada Kurtuluş savaşını başlatmıştı. Havza genelgesi, Amasya genelgesi Kurtuluş savaşımızın ve yeni Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş belgeleridirler.1919 yılı kongreler yılı olmuştu. Erzurum ve Sivas kongreleri toplanmış ve çok önemli kararlar almıştı. Yine bu yıl İstanbul hükümetinin üzerine yapılan baskılarla seçimler yapılmış ve 1918 yılında süresi dolup kapatılan Meclisi Mebusan 1920 yılı başında açılmıştı. Meclisi Mebusan İtilaf devletlerini hukuka uygun davranmaya davet etti. Bunun üzerine 16.Mart.1920 tarihinde İstanbul itilaf devletleri tarafından işgal edildi. Bunun üzerine seçimler yenilendi ve meclis BMM adıyla 23.Nisan.1920 tarihinde Ankara’da toplandı. Bu arada itilaf devletleri Osmanlı hükümeti ile Sevr barış antlaşması imzaladı. Bu antlaşmaya göre Türklere sadece iç Anadolu’da küçük bir bölge bırakılıyordu. Bu antlaşmayı Ankara hükümeti kabul etmedi. Bunun üzerine Yunan ordusu ileri harekata geçirildi. Yunan ordusu İnönü mevzilerine kadar geldi. Burada şanlı ordumuz düşmanı karşıladı ve ilk zaferimizi kazandık.1921 yılı başındaki bu zaferimiz ile Yunan ordusunu durdurduk.1921 yılı savaşın gidişatının değiştiği yıldır.1.İnönü,2.İnönü zaferlerimiz, Kütahya muharebeleri, Sakarya meydan muharebesi hepsi bu yıl içinde olmuştur. Sakarya muharebesi savaşın dönüm noktasıdır. Bu zaferimizden sonra Yunan ordusu Afyon hatlarına çekilmiş ve buraya tahkimat yapmıştır. Ordumuz yoğun bir hazırlıktan sonra 26.Ağustos.1922 tarihinde Büyük Taarruza geçmiş ve 9.Eylül.1922 tarihinde Yunan ordusunu İzmir’de denize dökmüştür. Ardından birliklerimiz Çanakkale bölgesine yönelmiştir. İngilizler durumun ciddiyetini anlayınca savaş tehditi yapmışlar fakat destek bulamamışlardır. Bu sinir harbi bir ay sürmüş ve sonunda itilaf devletleri görüşmeleri kabul etmek zorunda kalmışlardır. Görüşme yeri Mudanya seçilmiş ve 11.Ekim.1922 tarihinde Mudanya’da deniz kıyısında bir Rus tüccarın evinde görüşmeler başlamıştır. Rus tüccar ise çoktan gitmiştir. Görüşmelerde İsmet Paşa İngiltere, Fransa ve İtalya yetkilileri ile görüşmüştür. Bu ateşkes antlaşmasıdır. Bu antlaşma ile doğu Trakya kurşun atmadan geri alınmıştır. Yunanlı yetkililer ise denizde bir gemi içinde görüşmeleri izlemişlerdir. Mudanya ateşkes antlaşmasından sonra Lozan görüşmeleri başlamış ve24.Temmuz.1923 tarihinde imzalanması ile savaş sona ermiş devletimiz resmi olarak kabul edilmiştir. Saygılarımla.
15.Ekim.2022
Sinan Kahyaoğlu
